سکتور هارد چیست ؟ + نحوه تشخیص بدسکتور هارد

هارد دیسک یکی از قطعات مهمی است که اطلاعات زیادی روی آن ذخیره می‌شود. اگر مشکلی در هارد پیش بیاید، کارکرد کلی کامپیوتر ممکن است دچار مشکل شود یا داده‌های مهم از بین بروند. یکی از مشکلات رایج در این بخش، بدسکتور است. این مسئله می‌تواند بخش‌هایی از هارد را خراب کند و باعث شود دسترسی به فایل‌ها یا ذخیره اطلاعات دشوار شود. به همین دلیل، تشخیص این مشکل و تلاش برای رفع آن اهمیت بالایی دارد.

سکتور هارد چیست؟

هارد دیسک از تعداد زیادی بخش کوچک تشکیل شده که به آن‌ها «سکتور» می‌گویند. هر سکتور ظرفیت محدودی برای ذخیره اطلاعات دارد و داده‌ها به صورت پشت سر هم در این بخش‌ها قرار می‌گیرند. می‌توان گفت سکتور کوچک‌ترین واحدی است که سیستم می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد. این ساختار به سیستم‌عامل اجازه می‌دهد تا هنگام ذخیره یا بازیابی اطلاعات، به صورت منظم عمل کند.سکتورها روی صفحاتی به نام پلاتر قرار دارند. این صفحات در هاردهای HDD از مواد مغناطیسی و در هاردهای SSD  از سلول‌های الکترونیکی ساخته شده‌اند.

بخش مکانیکی هارد، پلاترها را می‌چرخاند و هد خواندن و نوشتن روی این صفحات حرکت می‌کند تا اطلاعات را ذخیره یا بازیابی کند.درک مفهوم سکتور به فهم بهتر عملکرد هارد کمک می‌کند. زمانی که همه سکتورها سالم باشند و هد بتواند بدون مشکل اطلاعات را بخواند یا بنویسد، فرایند ذخیره سازی به درستی انجام می‌شود. اما اگر یکی از این بخش‌ها آسیب ببیند، عملکرد هارد مختل شده و ممکن است کاربر با مشکلاتی در دسترسی به داده‌ها مواجه شود. یکی از این مشکلات، بدسکتور است.

ما در شرکت ماهان شبکه ایرانیان انواع سرورهای کارکرده و دست دوم را با بهترین کیفیت عرضه می کنیم. اگر مایل به خرید سرورهای استوک همراه با ضمانت معتبر هستید، می توانید با کارشناسان ما از طریق شماره ۰۲۱۹۱۰۰۸۴۱۳ تماس حاصل فرمایید.

منظور از بد سکتور شدن هارد چه چیزی است؟

وقتی گفته می‌شود هارد دچار بدسکتور شده، یعنی بخشی از فضای ذخیره سازی آن دیگر نمی‌تواند به درستی اطلاعات را ذخیره یا بازیابی کند. این مشکل باعث می‌شود عملکرد هارد مختل شود. اگر سکتورهای خراب زیاد شوند، ثبت یا خواندن اطلاعات به مشکل می‌خورد و ممکن است داده‌ها از دست بروند یا سیستم کند شود.

بدسکتور می‌تواند در هر نوع هاردی، چه HDD و چه  SSD رخ دهد. دلیل آن این است که هر دو نوع هارد از بخش‌های کوچک ذخیره سازی استفاده می‌کنند و اگر این بخش‌ها خراب شوند، بدسکتور ایجاد می‌شود. البته، همه بدسکتورها به مشکلات جدی منجر نمی‌شوند. گاهی سیستم‌عامل بخش‌های خراب را شناسایی کرده و از آنها استفاده نمی‌کند اما اگر تعداد این بخش‌ها زیاد شود، هارد دچار کندی یا خطاهای مختلف می‌شود. در واقع، بدسکتور به معنای خرابی بخشی از فضای هارد است که دیگر قابل استفاده نیست. اگر این مشکل ادامه پیدا کند، باید هارد بررسی و در صورت نیاز تعمیر شود تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.

انواع بدسکتور شدن

بدسکتورها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

۱) بدسکتورهای سخت‌افزاری یا فیزیکی: این نوع زمانی به وجود می‌آید که بخشی از هارد به دلیل آسیب‌های فیزیکی خراب شود. مثلا اگر هارد ضربه بخورد یا لرزش‌های شدید ایجاد شود، ممکن است خط یا خراش روی سطح داخلی آن بیفتد. حتی ورود گردوغبار هم می‌تواند باعث آسیب شود. در هاردهای  SSD، این خرابی‌ها معمولا به دلیل استفاده طولانی‌مدت یا نوسانات برق رخ می‌دهد. نکته مهم این است که این نوع بدسکتور قابل تعمیر نیست. تنها کاری که می‌توان انجام داد این است که بخش خراب را شناسایی کرده و آن را برای سیستم غیرقابل دسترس کرد تا دیگر از آن استفاده نشود.

۲) بدسکتورهای نرم‌افزاری یا منطقی: در این حالت، بخش خراب از نظر فیزیکی سالم است اما به دلیل مشکلاتی مثل خطاهای سیستمی، بدافزارها، یا قطع برق هنگام نوشتن اطلاعات، دچار اختلال می‌شود. این نوع خرابی معمولا قابل اصلاح است. ابزارهای سیستم یا نرم‌افزارهای مخصوص می‌توانند این مشکل را برطرف کنند و دوباره آن بخش را به حالت عادی بازگردانند، البته اگر از نظر فیزیکی مشکلی نداشته باشد.

تشخیص نوع بدسکتور از این جهت مهم است که اگر خرابی فیزیکی باشد، قابل ترمیم نیست اما خرابی نرم‌افزاری اغلب شانس بیشتری برای درست شدن دارد. بنابراین، دانستن نوع مشکل به شما کمک می‌کند تا تصمیم درستی برای استفاده یا تعمیر هارد بگیرید.

دلایل بدسکتور شدن هارد

بدسکتورها به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. یکی از رایج ترین عوامل، قطع ناگهانی برق یا خاموش شدن سیستم هنگام ذخیره اطلاعات است. در این مواقع، اگر برق قطع شود یا باتری لپ تاپ خالی شود، ممکن است بخشی از اطلاعات به طور کامل ذخیره نشود و هارد آن منطقه را خراب تشخیص دهد. این مشکل به خصوص در زمان‌هایی که برق قطع می شود، بیشتر اتفاق می‌افتد.

یکی دیگر از عوامل مهم، ضربه‌ به خود هارد است. در هاردهای  HDD پلاتر یا همان صفحه چرخان و هد یا همان ابزار خواندن و نوشتن، حرکت‌های بسیار دقیقی انجام می‌دهند. اگر هارد ضربه بخورد یا لرزش شدیدی رخ دهد، ممکن است هد به پلاتر برخورد کند و باعث آسیب به سطح آن شود. این مسئله می‌تواند نقطه‌هایی را ایجاد کند که در آینده خراب شوند. در هاردهای SSD هم نوسانات برق می‌توانند باعث خراب شدن سلول‌های ذخیره‌سازی شوند و مشکلات مشابهی ایجاد کنند.

ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب هم گاهی باعث این مشکل می‌شوند. برخی از این برنامه‌ها ممکن است فرایند ذخیره اطلاعات را مختل کنند و اطلاعات ناقص باقی بماند. همچنین، استفاده از نرم‌افزارهای ناسازگار یا مشکلات نرم‌افزاری می‌تواند هارد را دچار ایراد کند.

استفاده سنگین از هارد، مانند انجام مداوم کارهای پردازشی سنگین یا جابه‌جایی مکرر حجم زیادی از اطلاعات، نیز خطر خراب شدن بخش‌هایی از هارد را افزایش می‌دهد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که هارد از عمر مفیدش تمام شده باشد. به همین دلیل، کاربران باید مراقب نحوه استفاده از هارد باشند و شرایط نگهداری آن را جدی بگیرند تا از خراب شدن بیشتر آن جلوگیری کنند.

علائم بدسکتور شدن هارد

وقتی هارد دچار بدسکتور می‌شود، نشانه‌هایی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را شناسایی کرد:

– یکی از این نشانه‌ها، خطاهایی است که هنگام باز کردن فایل‌ها ظاهر می‌شوند. مثلا ممکن است هنگام تلاش برای باز کردن یک فایل، پیام‌هایی مانند “Cannot read” یا خطاهای مشابه دریافت کنید که می‌تواند به وجود بدسکتور مربوط باشد.

– نشانه دیگر، کاهش سرعت در خواندن یا نوشتن اطلاعات روی هارد است. اگر قبلا هارد بدون مشکل کار می‌کرد اما حالا حتی برای انجام کارهای ساده مثل کپی کردن فایل‌ها یا نصب برنامه‌ها زمان زیادی صرف می‌شود، احتمال وجود بدسکتور مطرح می‌شود. همچنین در هاردهای  HDD شنیدن صداهای غیرعادی مثل تق‌تق یا نویزهای عجیب می‌تواند نشان دهنده تلاش هد برای دسترسی به بخش‌های خراب باشد. این صداها اگر تکرار شوند، نیاز به بررسی دقیق دارند.

– در موارد دیگر ممکن است سیستم نتواند بخشی از اطلاعات را بخواند و مجبور شوید رایانه را ری استارت کنید. حتی ممکن است هنگام نصب ویندوز، هارد شناسایی نشود که این هم می‌تواند نشانه‌ای از وجود بدسکتور باشد. به طور کلی اگر سیستم رفتارهای غیرعادی مثل خطاهای مکرر یا کندی شدید نشان داد، بهتر است وضعیت هارد دیسک بررسی شود تا از مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.

نحوه ی تشخیص بدسکتور:

در این بخش چند شیوه تشخیصی را مرور می‌کنیم تا اگر تردید داشتید بخشی از هاردتان خراب است آسان تر بررسی کنید:

۱)  Partition Properties

یکی از این روش‌ها کاربرد ابزارهای داخلی در سیستم‌عامل ویندوز است. اگر سیستم شما از نسخه‌های ۷،۸ یا ۱۰ ویندوز استفاده می‌کند، گام اول این است که روی درایو موردنظر مثل درایو C راست ‌کلیک کنید و گزینه Properties را انتخاب کنید. سپس در پنجره‌ای که باز می‌شود، به بخش Tools بروید. در این قسمت گزینه‌ای برای بررسی وضعیت دیسک وجود دارد. با انتخاب این گزینه، سیستم شروع به اسکن اولیه می‌کند و اگر مشکلی در فایل‌ها یا ساختار درایو وجود داشته باشد، آن را شناسایی می‌کند.

در صورتی که اسکن اولیه مشکلی نشان ندهد، معمولا پیامی مانند “No errors found” ظاهر می‌شود. اگر بخواهید بررسی دقیق‌تری انجام دهید، می‌توانید گزینه Scan را انتخاب کنید. گاهی اوقات، در صورت شناسایی مشکل جدی ممکن است فرایند بررسی، نیاز به راه‌اندازی مجدد سیستم داشته باشد.

این روش بیشتر برای شناسایی مشکلات نرم‌افزاری و خطاهای فایل‌سیستم کاربرد دارد. اگر مشکل مربوط به بخش‌های فیزیکی هارد باشد، ویندوز آن بخش‌ها را غیرقابل استفاده می‌کند تا اطلاعات جدید در آن قسمت‌ها ذخیره نشود. این کار باعث می‌شود خطاهای مکرر که از بخش‌های آسیب‌دیده نشات می‌گیرد، کاهش پیدا کند. در کل این روش یک راه ساده و اولیه برای بررسی سلامت هارد و شناسایی خرابی‌های احتمالی است.

۲) شناسایی بدسکتوری با ابزار CHKDSK ویندوز

برای بررسی و شناسایی مشکلات هارد دیسک، ابزار CHKDSK در ویندوز یکی از روش‌های کاربردی است. این ابزار از طریق خط فرمان در دسترس است و استفاده از آن ساده است. کافی است برنامه Command Prompt را در حالتadmin  باز کنید و دستور «chkdsk» را وارد نمایید. اگر بخواهید مشکلات فایل‌سیستم را رفع کنید یا بخش‌های خراب را علامت‌گذاری کنید، می‌توانید از پارامترهایی مثل /f و /r استفاده کنید.

برای مثال، اگر بخواهید درایو C را بررسی کنید، دستور زیر را وارد کنید:

chkdsk c: /f /r

پارامتر /f برای رفع خطاهای فایل سیستم استفاده می‌شود و /r اسکن دقیق تری انجام می‌دهد تا بخش‌های خراب شناسایی و بازیابی شوند. اگر درایو در حال استفاده باشد، ویندوز ممکن است درخواست کند که این عملیات در زمان راه‌اندازی بعدی سیستم انجام شود.

این فرایند بسته به ظرفیت هارد و میزان خرابی ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. در پایان، گزارشی نمایش داده می‌شود که اطلاعاتی درباره مشکلات شناسایی‌شده و بخش‌هایی که اصلاح یا علامت‌گذاری شده‌اند، ارائه می‌دهد. این روش می‌تواند به شما کمک کند تا وضعیت سلامت هارد دیسک خود را بهتر درک کنید و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.

۳) نرم افزار Macrorit Disk Scanner

Macrorit Disk Scanner یک برنامه کاربردی است که به بررسی سلامت هارد کمک می‌کند. وقتی این نرم‌افزار را نصب و اجرا کنید، می‌توانید درایو موردنظر را انتخاب کرده و فرایند اسکن را شروع کنید. این ابزار، هارد را به صورت مرحله به مرحله بررسی کرده و اگر مشکلی پیدا کند آن بخش از هارد را با رنگ متفاوت مثل قرمز نشان می‌دهد.

این برنامه گزارشی دقیق از محل خرابی‌های احتمالی هارد در یک فایل ذخیره می‌کند و به شما نشان می‌دهد کدام قسمت‌ها مشکل دارند. اگر مشکل سطحی باشد، امکان برطرف کردن آن وجود دارد اما اگر آسیب جدی و فیزیکی باشد، نرم‌افزار بخش معیوب را از دسترس خارج می‌کند تا به بقیه داده‌ها آسیبی نرسد.

۴) استفاده از نرم افزار HD Tune

نرم افزار HD Tune به کاربران اجازه می‌دهد تا سلامت هارد را بررسی کرده و مشکلات احتمالی آن را شناسایی کنند. پس از نصب و اجرای برنامه، می‌توانید درایو موردنظر را انتخاب کرده و فرایند اسکن را آغاز کنید. HD Tune اطلاعات دقیقی درباره وضعیت هارد ارائه می‌دهد از جمله دمای دستگاه، تعداد ساعات کارکرد و نرخ خطاها. اگر خرابی‌های سطحی وجود داشته باشد، ممکن است بتوانید آن‌ها را اصلاح کنید یا بخش‌های معیوب را از دسترس خارج کنید تا به داده‌های دیگر آسیبی نرسد. این نرم‌افزار همچنین گزارشی از وضعیت هارد تهیه می‌کند که می‌تواند برای تصمیم‌گیری درباره تعمیر یا تعویض هارد مفید باشد. یکی از ویژگی‌های این برنامه، نمایش نقاط سالم و معیوب به‌صورت گرافیکی است. اگر تعداد نقاط معیوب زیاد باشد، بهتر است برای جلوگیری از آسیب بیشتر، اطلاعات خود را ذخیره کرده و به فکر تعمیر یا جایگزینی هارد باشید.

راه های رفع بدسکتور هارد

پس از پیدا شدن خرابی روی هارد، باید روش‌هایی را برای کاهش آسیب یا برگرداندن بخش‌های خراب به حالت عادی امتحان کرد. در اینجا به دو روش پرکاربرد اشاره شده است:

۱٫ استفاده از نرم‌افزارهای پارتیشن بندی و جداسازی بخش معیوب:

اگر هارد شما بخشی آسیب‌دیده دارد اما سایر قسمت‌ها سالم هستند، می‌توانید از نرم‌افزارهای پارتیشن‌بندی مثل EaseUS Partition Master استفاده کنید تا قسمت خراب را جدا کنید. این کار باعث می‌شود آن بخش آسیب‌دیده از بقیه هارد جدا شود و سیستم عامل دیگر به آن دسترسی نداشته باشد. در نتیجه، مشکلاتی مثل کند شدن هارد یا از دست رفتن اطلاعات کاهش پیدا می‌کند. این روش بخش خراب را یا از انتهای هارد جدا می‌کند یا آن را به صورت یک پارتیشن غیرقابل استفاده باقی می‌گذارد.

۲٫ تعمیر تخصصی در مراکز بازیابی داده و تعویض قطعه

اگر مشکل هارد به دلیل آسیب‌های فیزیکی مثل خرابی هد یا خراش روی سطح دیسک باشد، نرم‌افزارها نمی‌توانند مشکل را حل کنند. در این شرایط، بهتر است به مراکز تخصصی بازیابی اطلاعات مراجعه کنید. این مراکز ابزارهای پیشرفته‌ای دارند و می‌توانند قطعاتی مثل هد یا برد هارد را تعویض کنند تا اطلاعات شما دوباره قابل دسترسی شود. البته اگر آسیب جدی مثل ترک یا خراش عمیق روی پلاتر وجود داشته باشد، احتمال رفع کامل مشکل کم است.

راهنمای خرید هارد سرور hp

برای سرورهای HP، هاردی که انتخاب می‌شود باید توانایی کارکرد مداوم و بدون افت عملکرد را داشته باشد. به طور معمول از هاردهای SAS یا گاهی SATA برای این نوع سرورها استفاده می‌شود. ویژگی اصلی این هاردها، سرعت بالای چرخش و مقاومت در برابر پردازش‌های شبانه روزی است. در هنگام انتخاب هارد، ابتدا باید ظرفیت موردنیاز را مشخص کنید. اگر حجم داده‌های شما زیاد است، ظرفیت بالاتر گزینه بهتری خواهد بود. عامل دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، سرعت چرخش هارد است. مثلا هاردهایی که سرعت ۱۰ هزار یا ۱۵ هزار دور در دقیقه دارند، می‌توانند داده‌ها را سریع‌تر در دسترس قرار دهند. ابعاد فیزیکی هارد نیز باید متناسب با فضای سرور باشد. بررسی کنید که هارد انتخابی در اسلات مربوطه جا می‌شود؛ مثلا هاردهای ۲٫۵ اینچی یا ۳٫۵ اینچی بسته به طراحی سرور انتخاب شوند. با درنظرگرفتن این عوامل، انتخاب دقیق‌تری خواهید داشت و خرید بهتری انجام می‌شود.

ما در شرکت ماهان شبکه ایرانیان انواع سرورهای استوک و دست دوم HP را با بهترین کیفیت عرضه می کنیم. اگر مایل به خرید سرور به صورت استوک هستید، می توانید با کارشناسان ما از طریق شماره ۰۲۱۹۱۰۰۸۴۱۳ تماس حاصل فرمایید.

جمع بندی

بدسکتور به بخشی از هارد گفته می‌شود که دیگر نمی توان اطلاعاتی روی آن ذخیره کرد یا اطلاعات موجود را خواند. این مشکل می‌تواند به دلایل فیزیکی ایجاد شود که در این صورت قابل تعمیر نیست یا ناشی از مشکلات نرم‌افزاری باشد که در برخی موارد قابل تعمیر است. برای شناسایی این خرابی‌ها، ابزارهایی مانند Partition Properties در ویندوز یا نرم‌افزارهایی مانند Macrorit Disk Scanner می‌توانند مفید باشند. اگر مشکل سطحی باشد، می‌توان از فرمان‌های داخلی یا نرم‌افزارهای تخصصی برای تعمیر یا حداقل جدا کردن بخش معیوب استفاده کرد. اما در صورت آسیب جدی فیزیکی باید به مراکز بازیابی اطلاعات مراجعه کنید یا هارد جدیدی جایگزین کنید.

سوالات متداول

۱) آیا بدسکتور همیشه باعث از بین رفتن اطلاعات می‌شود؟

خیر، این اتفاق همیشه رخ نمی‌دهد. برخی از بدسکتورها که منشاء نرم‌افزاری دارند، قابل اصلاح یا علامت‌گذاری هستند. در این حالت، سیستم بخش خراب را کنار می‌گذارد و داده‌ها را به بخش‌های سالم منتقل می‌کند. اما اگر خرابی از نوع فیزیکی باشد و گسترش پیدا کند، ممکن است داده‌های زیادی در معرض خطر قرار بگیرند. به همین دلیل، گرفتن نسخه پشتیبان به‌صورت منظم و بررسی مداوم هارد دیسک برای پیشگیری از آسیب بیشتر بسیار مهم است.

۲) آیا تنها راه برطرف کردن بدسکتور تعویض هارد است؟

اگر خرابی به دلیل مشکلات جدی و گسترده سخت افزاری باشد، تعویض هارد تنها گزینه خواهد بود. اما اگر خرابی جزئی باشد و ناشی از مشکلات نرم‌افزاری باشد، می‌توان از ابزارهای مخصوص تعمیر یا جداسازی بخش معیوب استفاده کرد.

۳) چطور می‌توان جلوی گسترش بدسکتور را گرفت؟

برای جلوگیری از گسترش بدسکتور، باید از هارد در برابر ضربه‌ها و لرزش‌های ناگهانی محافظت کرد. علاوه بر این، باید از قطعی ناگهانی برق جلوگیری شود. استفاده از وسایلی مانند محافظ برق یا منبع تغذیه یا همان UPS می‌تواند ریسک خاموشی غیرمنتظره را کاهش دهد. همچنین، بررسی و اسکن دوره‌ای هارد با ابزارهای داخلی سیستم‌عامل یا نرم‌افزارهای مخصوص، کمک می‌کند خرابی‌ها زودتر شناسایی شده و از پیشروی آن‌ها جلوگیری شود.