رم تک کاناله و دو کاناله| تفاوت های ظاهری و سخت افزاری

رم یکی از بخش‌های مهم در هر کامپیوتر است که تاثیر زیادی بر سرعت و عملکرد سیستم دارد. بسیاری فکر می‌کنند فقط ظرفیت رم است که اهمیت دارد اما نحوه قرار گرفتن ماژول‌های رم روی مادربرد نیز مستقیما روی کارایی سیستم اثر می‌گذارد. یکی از سوالات رایج این است که تفاوت رم‌ تک کاناله و دو کاناله چیست و کدام نوع برای نیازهای مختلف مناسب‌تر است.

رم تک کاناله چیست؟

رم تک کاناله نوعی تنظیمات حافظه است که داده‌ها تنها از یک مسیر بین رم و کنترلر حافظه جابه‌جا می‌شوند. این مسیر شبیه یک مسیر ۶۴ بیتی است که همه اطلاعات باید از همان عبور کنند. وقتی ماژول رم روی اسلات مادربرد نصب می‌شود، کنترلر حافظه داده‌ها را فقط از همین مسیر ارسال و دریافت می‌کند.

این نوع تنظیمات ساده است و بیشتر در سیستم‌های رده پایین یا میان رده استفاده می‌شود که نیازی به پردازش‌های سنگین و همزمان ندارند. حتی اگر ظرفیت رم بالا باشد، سرعت کلی حافظه همچنان به همین مسیر واحد وابسته است. به زبان ساده، هر عملیاتی که نیاز به خواندن یا نوشتن اطلاعات در رم دارد باید از همین مسیر عبور کند که محدودیت‌هایی در مقدار داده‌ای که می‌توان در هر لحظه جابه‌جا کرد، ایجاد می‌کند.

برای افرادی که کارهای سبک مثل وب‌گردی، تماشای فیلم یا اجرای نرم‌افزارهای معمولی انجام می‌دهند، این محدودیت چندان محسوس نیست. اما در کارهایی مثل ویرایش سنگین تصاویر، رندر گرافیکی سه بعدی یا اجرای بازی‌های پیشرفته ممکن است کاهش سرعت یا عملکرد کندتر سیستم دیده شود.

در رم تک کاناله تنها راه ارتقای عملکرد، افزایش ظرفیت یا تغییر ماژول به مدلی سریع تر است. البته اگر مادربرد امکان استفاده از پیکربندی‌های دیگر را داشته باشد، نصب چند ماژول رم برای فعال‌سازی دو یا چند کانال می‌تواند سرعت و کارایی سیستم را به شکل قابل توجهی بهبود دهد.

شرکت ماهان شبکه ایرانیان  سرورهای استوک HP و دست دوم را با بهترین کیفیت به بازار عرضه می کند. این شرکت علاوه بر سرور، تجهیزات سرورها را نیز به صورت استوک و کارکرده ارائه می دهد. برای خرید و اطلاع از قیمت سرور HP استوک و دست دوم می توانید با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۸۴۱۳ تماس حاصل فرمایید.

رم دو کاناله چیست؟

رم دو کاناله به این معناست که دو مسیر جداگانه (هر کدام ۶۴ بیت) برای ارتباط بین رم و کنترلر حافظه وجود دارد. اگر در حالت تک کاناله همه داده‌ها از یک مسیر عبور کنند، در این روش دو مسیر کنار هم قرار می‌گیرند. این تغییر باعث می‌شود مقدار اطلاعاتی که می‌تواند در هر لحظه رد و بدل شود، بیشتر شود. چنین قابلیتی در مادربردهایی وجود دارد که حداقل دو جایگاه برای نصب رم در طراحی آن‌ها در نظر گرفته شده است.

برای اینکه این قابلیت فعال شود، باید حداقل دو ماژول رم که از نظر ظرفیت و مشخصات یکسان هستند در جایگاه‌های مشخصی نصب شوند. معمولا در بسیاری از بردها، این جایگاه‌ها هم رنگ هستند یا باید طبق دستورالعمل سازنده انتخاب شوند. وقتی کنترلر حافظه تشخیص دهد که دو رم یکسان در جای مناسب قرار گرفته‌اند، هر ماژول مسیر مخصوص خود را خواهد داشت و اطلاعات به طور همزمان جابه‌جا می‌شود. این ویژگی سرعت پردازش را در کارهای سنگین و اجرای چندین برنامه همزمان بهبود می‌بخشد.

لازم به ذکر است که این فناوری محدود به دو ماژول نیست و در برخی از مادربردها امکان استفاده از چهار یا حتی تعداد بیشتری ماژول وجود دارد. در نتیجه، اگر سرعت پردازش و عملکرد بهتر در اجرای برنامه‌های سنگین برای شما مهم است، استفاده از رم دو کاناله می‌تواند گزینه مناسب تری باشد.

تفاوت رم تک کاناله و دو کاناله در چیست؟

تفاوت اصلی بین این دو روش در میزان داده‌ای است که می‌توانند همزمان پردازش کنند. در مدل تک کاناله، تنها یک مسیر ۶۴ بیتی برای ارسال و دریافت اطلاعات وجود دارد. در این حالت، سرعت انتقال داده برابر با حاصل‌ضرب فرکانس رم در میزان اطلاعاتی است که در هر لحظه قابل جابه‌جایی است. اما تمام پردازش‌ها از همین یک مسیر عبور می‌کنند. از طرف دیگر، رم دو کاناله از دو مسیر ۶۴ بیتی استفاده می‌کند، یعنی پهنای باند تئوری دو برابر شده و کنترلر حافظه می‌تواند اطلاعات را همزمان از دو مسیر مختلف پردازش کند.

تاثیر این تفاوت بستگی به نوع استفاده از سیستم دارد. برای کارهای سبک مثل باز کردن چندین صفحه اینترنت یا اجرای نرم‌افزارهای ساده، تک کاناله می‌تواند کافی باشد. اما در کارهایی که حجم زیادی از اطلاعات بین پردازنده و رم جابه‌جا می‌شود، پیکربندی دو کاناله باعث افزایش سرعت پردازش و کاهش تاخیر خواهد شد.

همچنین، در این روش می‌توان از دو ماژول رم کوچک تر به‌جای یک ماژول پرظرفیت استفاده کرد. برای نمونه، به جای یک رم ۱۶ گیگابایتی، می‌توان دو رم ۸ گیگابایتی خرید که علاوه بر ساده‌تر شدن فرایند ارتقا در آینده، عملکرد بهتری هم دارد. البته برای اینکه این ویژگی به درستی کار کند، مادربرد باید از دو کاناله پشتیبانی کند و رم‌ها از نظر سرعت، زمان‌بندی و ظرفیت یکسان باشند تا هماهنگی کامل برقرار شود.

روش تشخیص تعداد کانال رم

برای اینکه بفهمید رم کامپیوتر از چه تعداد کانال استفاده می‌کند، چند راه ساده وجود دارد:

– اولین روش، بررسی اسلات‌های مادربرد است. به طور معمول مادربردهایی که از دو کانال پشتیبانی می‌کنند، دارای دو جفت اسلات با رنگ‌های متفاوت هستند مثلا دو اسلات مشکی و دو اسلات آبی. این نشان می‌دهد که رم‌ها باید به‌صورت جفتی و در اسلات‌های هم رنگ قرار بگیرند. البته این رنگ‌بندی همیشه معیار دقیقی نیست زیرا ممکن است شرکت سازنده فقط برای زیبایی این ترکیب را به کار برده باشد. اما در بیشتر مادربردهای پیشرفته این روش متداول است.

– راه دیگر، استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص شناسایی سخت‌افزار مانند  CPU-Z، AIDA64  یا HWiNFO است. پس از اجرای این برنامه‌ها، در قسمت Memory یا بخش SPD می‌توان اطلاعاتی مانند  Single Channel، Dual Channel  یا حتی Quad Channel  را مشاهده کرد. این نرم‌افزارها علاوه بر مشخصات کانال رم، جزئیات دیگری مانند سرعت واقعی رم و زمان‌بندی آن را هم نمایش می‌دهند.

– روش بعدی، مراجعه به BIOS یا UEFI است. معمولا در بخش تنظیمات پیشرفته یا قسمت مربوط به سخت‌افزار، اطلاعاتی درباره وضعیت کانال حافظه درج شده است. برخی از مادربردها مستقیما عبارت Dual Channel یا Single Channel را نمایش می‌دهند. در بعضی کامپیوترهای اسمبل شده، این اطلاعات روی یک برچسب روی مادربرد نوشته شده است.

رم دو کاناله را چگونه تشخیص دهیم؟

برای اینکه مطمئن شوید رم در حالت دو کاناله کار می‌کند، چند مرحله را می‌توان بررسی کرد. ابتدا باید دید که مادربرد این قابلیت را دارد یا نه. روی بسته‌بندی یا در مشخصات فنی آن در سایت سازنده معمولا عبارت پشتیبانی از Dual Channel یا چیزی مشابه نوشته شده است. اگر چنین اطلاعاتی وجود نداشته باشد احتمالا این مادربرد فقط از حالت تک کاناله پشتیبانی می‌کند.

پس از اطمینان از پشتیبانی مادربرد، باید رم‌ها در جایگاه درستی نصب شوند. بیشتر مادربردهای دسکتاپ، چهار یا شش اسلات رم دارند که اغلب به صورت جفتی رنگبندی شده‌اند. اگر قصد دارید دو رم را روی سیستم نصب کنید، باید آن‌ها را در اسلات‌های همرنگ یا طبق راهنمای مادربرد قرار دهید. اگر رم‌ها اشتباها کنار هم در اسلات‌هایی با رنگ‌های متفاوت قرار بگیرند، احتمال دارد که سیستم فقط از حالت تک کاناله استفاده کند.

عملکرد رم تک کاناله در برابر دو کاناله

رم تک کاناله برای کارهای سبک مناسب است، اما هنگام اجرای پردازش‌های سنگین یا انجام چند وظیفه هم‌زمان، محدودیت‌های آن بیشتر مشخص می‌شود. در پیکربندی دو کاناله، سیستم مسیر انتقال داده را افزایش می‌دهد و پهنای باند بیشتری ارائه می‌کند. علاوه بر این، هنگام اجرای همزمان چند نرم‌افزار، رم دو کاناله عملکرد روان‌تری دارد. برای مثال، اگر سیستم‌عامل در پس‌زمینه یک برنامه سنگین را پردازش کند و همزمان نیاز باشد یک صفحه وب پر از تصاویر و محتوا بارگذاری شود، وجود دو مسیر مجزا باعث می‌شود پردازنده بتواند حجم بیشتری از اطلاعات را در لحظه پردازش کند. در کارهایی مانند بازی‌های حرفه‌ای یا ویرایش فایل‌های حجیم، حتی چند فریم بیشتر در ثانیه یا کاهش چند ثانیه‌ای زمان رندر تفاوت قابل توجهی ایجاد می‌کند.

با این حال تاثیر دو کاناله بودن همیشه به همان اندازه‌ای که از نظر تئوری پیش‌بینی می‌شود، مشهود نیست. نرم‌افزارهای سبک یا بازی‌هایی که وابستگی زیادی به سرعت رم ندارند، معمولا تفاوت محسوسی در عملکرد نشان نمی‌دهند. اما در مواردی که نیاز به اجرای روان تر و بدون کندی وجود دارد، پیکربندی دو کاناله انتخاب بهتری است. چرا که امکان پردازش سریع تر داده‌های حجیم را دارد.

نحوه تشخیص چند کاناله بودن رم لپ تاپ

برای فهمیدن اینکه رم لپ‌تاپ به‌صورت تک کاناله کار می‌کند یا دو کاناله، دو روش اصلی وجود دارد.

روش اول، استفاده از نرم‌افزارهای بررسی سخت‌افزار است. برنامه‌هایی مانند CPU-Z یا AIDA64 اطلاعات مربوط به حافظه را نمایش می‌دهند. کافی است پس از اجرای برنامه، بخش مربوط به حافظه را بررسی کنید. اگر بخش «Channels» عبارت “Single” را نشان دهد، یعنی رم در حالت تک کاناله قرار دارد. اما اگر “Dual” نمایش داده شود، سیستم از دو کانال برای انتقال داده استفاده می‌کند.

روش دوم، باز کردن پنل زیر لپ تاپ و بررسی تعداد اسلات‌های رم است. در بیشتر مدل‌های متوسط و پیشرفته، دو جایگاه برای نصب رم وجود دارد. اگر فقط یکی از آن‌ها پر باشد احتمالا سیستم در حالت تک کاناله کار می‌کند. برای فعال شدن دو کاناله، می‌توان یک ماژول دیگر که از نظر فرکانس و ظرفیت هماهنگ باشد در اسلات خالی قرار داد. پس از انجام این تغییرات، نرم‌افزارهای بررسی سخت‌افزار را اجرا کنید تا ببینید که آیا حالت دو کاناله فعال شده است یا نه.

برخی لپ‌تاپ‌های بسیار باریک یا اقتصادی فقط یک جایگاه رم دارند یا شرکت سازنده، رم آن‌ها را به‌صورت لحیم‌شده روی مادربرد قرار داده است. این مدل‌ها معمولا امکان ارتقا ندارند یا فرایند ارتقای آن‌ها بسیار سخت است. برخی مدل‌ها یک ماژول لحیم‌ شده دارند و یک اسلات اضافی نیز ارائه می‌کنند. این طراحی ممکن است امکان فعال‌سازی حالت دو کاناله را فراهم کند یا خیر.

طریقه نصب رم دو کاناله

برای اینکه رم در حالت دو کاناله کار کند، باید چند مرحله ساده را انجام داد تا سیستم بدون مشکل راه‌اندازی شود. اول از همه، لازم است بررسی شود که مادربرد از این پیکربندی پشتیبانی می‌کند. در مشخصات فنی مادربرد یا دفترچه آن، معمولا عبارت “Dual Channel Memory” یا عبارتی مشابه ذکر می‌شود.

در مرحله بعد، باید دو ماژول رم انتخاب شود که از نظر ظرفیت، فرکانس و تایمینگ یکسان باشند. بهتر است هر دو از یک برند و مدل باشند تا بیشترین هماهنگی ایجاد شود. سپس، سیستم را خاموش کرده و کابل برق را جدا کنید. بعد از باز کردن کیس، باید اسلات‌های رم را پیدا کرد. این اسلات‌ها اغلب کنار پردازنده قرار دارند و در اکثر مادربردها به صورت دو جفت هم رنگ یا دارای شماره گذاری مشخص هستند. به‌عنوان مثال، DIMM1  و DIMM2 ممکن است مربوط به یک کانال باشند و DIMM3 و DIMM4 به کانال دیگر تعلق داشته باشند.

حالا وقت نصب رم است. ضامن‌های کنار اسلات‌ها را باز کنید و ماژول را طوری در جای خود بگذارید که بریدگی روی پین‌ها با شیار اسلات هماهنگ باشد. سپس به آرامی فشار دهید تا ضامن‌ها در جای خود قفل شوند. بعد از روشن کردن سیستم، شما می‌توانید وارد بایوس شوید یا از نرم‌افزارهایی مثل CPU-Z استفاده کنید تا وضعیت شناسایی رم در حالت دو کاناله را بررسی کنید. اگر همچنان حالت “Single Channel” نمایش داده می‌شود، باید جای رم‌ها را تغییر دهید یا بررسی کنید که هر دو ماژول از نظر مشخصات کاملا هماهنگ هستند یا نه.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرور اچ پی استوک و دست دوم و قطعات جانبی آنها می توانید با کارشناسان شرکت ماهان شبکه ایرانیان از طریق  شماره ۰۲۱۹۱۰۰۸۴۱۳ در تماس باشید.

جمع بندی

انتخاب بین رم تک کاناله یا دو کاناله بستگی به نیازهای فردی دارد. اگر بیشتر وقت خود را صرف کارهای سنگین مانند بازی‌های گرافیکی، برنامه‌های مهندسی، ویرایش ویدیو و … می‌کنید، استفاده از دو کانال می‌تواند بهبود چشمگیری در سرعت انتقال داده‌ها ایجاد کند. در عوض، سیستم‌هایی که برای کارهای روزمره و سبک طراحی شده‌اند حتی در حالت تک کاناله نیز ممکن است عملکرد خوبی داشته باشند. نکته مهم دیگر، هماهنگی ماژول‌های رم از نظر فرکانس، ظرفیت و تایمینگ است که باید با هم تطابق داشته باشند تا سیستم به‌خوبی کار کند. برای تشخیص اینکه سیستم در حالت تک یا دو کاناله است، می‌توان از نرم‌افزارهای ساده سخت‌افزاری استفاده کرد. در نهایت، اگر به دنبال سرعت بیشتر هستید و مادربرد از دو کاناله پشتیبانی می‌کند خرید دو ماژول همسان و فعال کردن این حالت می‌تواند یک انتخاب عالی باشد.