در شبکه های کامپیوتری، اطلاعات مربوط به کاربران، دستگاه‌ها و منابع باید به شکلی منظم ذخیره و مدیریت شوند. برای این کار، اطلاعات معمولا در قالب دایرکتوری‌ها نگهداری می‌شوند تا دسترسی به آن‌ها راحت‌تر و سریع‌تر شود. اما برای اینکه کاربران بتوانند این اطلاعات را مشاهده، جستجو یا مدیریت کنند به یک پروتکل نیاز داریم که ارتباط بین کاربران و دایرکتوری‌ها را برقرار کند. یکی از این پروتکل‌ها، LDAP است. این پروتکل استانداردی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند اطلاعاتی مثل نام کاربری، رمز عبور، دستگاه‌ها و تنظیمات شبکه را به راحتی مدیریت کنند. در ادامه این مقاله، قرار است با جزئیات بیشتری درباره LDAP، نحوه عملکرد آن، تفاوتش با Active Directory و روش راه‌اندازی آن صحبت کنیم.

پروتکل LDAP چیست؟

پروتکل  LDAP که مخفف عبارت Lightweight Directory Access Protocol است، یک روش ساده برای دسترسی و مدیریت اطلاعات دایرکتوری‌ها در شبکه است. اگر بخواهیم آن را به زبان ساده‌تر توضیح دهیم، LDAP  شبیه به یک دفترچه تلفن دیجیتال عمل می‌کند که اطلاعاتی مثل نام کاربری، رمز عبور، دستگاه‌ها و گروه‌ها را ذخیره کرده و امکان جستجو و دسترسی آسان به آن‌ها را فراهم می کند.

این پروتکل در دهه ۹۰ میلادی توسط متخصصان دانشگاه میشیگان طراحی شد و بعدها شرکت Netscape آن را برای استفاده تجاری معرفی کرد. LDAP در واقع نسخه سبک‌تر و سریع‌تر پروتکل قدیمی DAP است که در استاندارد X.500 تعریف شده بود. تفاوت اصلی LDAP این است که ساده‌تر بوده و به خوبی با شبکه‌های مبتنی بر TCP/IP کار می‌کند.

یکی از ویژگی‌های جالب LDAP این است که اطلاعات را به‌صورت ساختار درختی ذخیره می‌کند. این ساختار از یک ریشه (Root) شروع می‌شود و شامل شاخه‌هایی مثل کشورها، سازمان‌ها یا واحدهای مختلف است. در پایین‌ترین سطح این درخت، برگ‌ها قرار دارند که نمایانگر کاربران یا منابع شبکه هستند. همین ساختار درختی باعث شباهت زیاد LDAP به اکتیو دایرکتوری مایکروسافت شده است.

به طور خلاصه، LDAP امکان دسترسی و مدیریت آسان اطلاعات دایرکتوری‌ها را برای کاربران و برنامه‌ها فراهم می‌کند. همچنین، این پروتکل برای تأیید هویت و کنترل دسترسی به منابع شبکه کاربرد زیادی دارد و در نرم‌افزارها و سیستم‌های مختلفی مثل OpenVPN، Jenkins و Docker مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شرکت ماهان شبکه ایرانیان در زمینه فروش سرور اچ پی استوک و کارکرده فعالیت می‌کند. این شرکت تجهیزات خود را با قیمیت مناسب و کیفیت عالی به سراسر کشور ارسال می کنند. برای خرید سرور استوک و گرفتن مشاوره از طریق شماره ۰۲۱۹۱۰۰۸۴۱۳  اقدام نمایید.

پروتکل LDAP چگونه کار می کند؟

پروتکل LDAP بر پایه ارتباط بین کلاینت و سرور کار می‌کند. در این فرایند، کلاینت درخواست خود را برای سرور ارسال می‌کند و سرور پس از بررسی و پردازش، نتیجه را برمی‌گرداند. مراحل این ارتباط به صورت زیر است:

ابتدا کلاینت به سرور LDAP متصل می‌شود. این ارتباط می‌تواند از طریق روش‌های امن مثل TLS برقرار شود تا امنیت ارتباط تضمین شود. پس از اتصال، کلاینت درخواست خود را که ممکن است جستجوی اطلاعات، افزودن یا ویرایش داده باشد به سرور ارسال می‌کند.

برای اطمینان از اینکه کلاینت معتبر است، سرور از روش‌های احراز هویت استفاده می‌کند. این روش‌ها شامل احراز هویت ساده با استفاده از نام کاربری و رمز عبور یا استفاده از ابزارهای پیشرفته‌تر مثل Kerberos است. بعد از تایید هویت، سرور درخواست را پردازش کرده و اطلاعات موردنظر را از دایرکتوری پیدا می‌کند و نتیجه را به کلاینت بازمی‌گرداند. در پایان، ارتباط بین کلاینت و سرور قطع می‌شود.

یکی از نقاط قوت LDAP امنیت در انتقال داده‌ها است. برای محافظت از اطلاعات، به‌ویژه در شبکه‌های عمومی باید از روش‌های رمزنگاری مثل TLS استفاده شود. همچنین، LDAP  امکان جستجوی پیشرفته را فراهم می‌کند. این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد اطلاعات موردنظرشان را به‌صورت دقیق و سریع در میان حجم زیادی از داده‌ها پیدا کنند.

وظایف پروتکل LDAP چیست؟

پروتکل LDAP برای مدیریت و دسترسی به اطلاعات دایرکتوری طراحی شده و وظایف مختلفی را انجام می‌دهد. یکی از وظایف اصلی آن، جستجوی اطلاعات است؛ یعنی شما می‌توانید به‌راحتی اطلاعاتی مثل نام کاربر یا شماره تلفن را با استفاده از فیلترهای دقیق پیدا کنید. علاوه بر این، LDAP  امکان افزودن و ویرایش اطلاعات را فراهم می‌کند؛ مثلا می‌توانید کاربران، گروه‌ها یا دستگاه‌های جدید را به دایرکتوری اضافه کنید یا داده‌های موجود را تغییر دهید.

از دیگر وظایف LDAP، حذف اطلاعات غیرضروری از دایرکتوری است که به مدیریت بهتر داده‌ها کمک می‌کند. همچنین، این پروتکل نقش مهمی در احراز هویت و مدیریت دسترسی ایفا می‌کند؛ به این صورت که هویت کاربران را بررسی کرده و مشخص می‌کند چه کسی به چه منابعی در شبکه دسترسی دارد. این ویژگی باعث افزایش امنیت شبکه می شود.

علاوه بر اینLDAP  ابزارهایی هم برای مدیریت ساختار دایرکتوری ارائه می‌دهد. این ابزارها به منظور تعریف ساختار دایرکتوری، تنظیم قوانین دسترسی و حتی تهیه نسخه پشتیبان از داده‌ها به کار می روند.

کاربرد پروتکل LDAP  در پایگاه داده

LDAP ابزاری است که برای ذخیره و مدیریت اطلاعات در پایگاه داده‌ها نیز استفاده می‌شود. این پایگاه داده‌ها معمولا شامل اطلاعات کاربران، گروه‌ها، دستگاه‌ها و سایر منابع شبکه هستند. یکی از ویژگی‌های مهم LDAP این است که اطلاعات را به‌صورت ساختاریافته و سلسله‌مراتبی ذخیره می‌کند. این ساختار باعث می‌شود جستجو و دسترسی به اطلاعات بسیار سریع‌تر و ساده‌تر انجام شود.

LDAP همچنین می تواند اطلاعات کاربران را به صورت متمرکز مدیریت کنند. سازمان‌ها می‌توانند اطلاعاتی مثل نام، ایمیل و سطح دسترسی هر کاربر را در یک محل نگهداری و کنترل کنند. این پروتک  قابلیت تعریف سطوح دسترسی مختلف را برای کاربران یا گروه‌ها را دارد که به بهبود امنیت و مدیریت منابع کمک می‌کند.

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم LDAP، پشتیبانی از انجام عملیات پیشرفته است. شما می‌توانید کارهایی مانند مقایسه داده‌ها، افزودن یا حذف اطلاعات و بروزرسانی رکوردها را به راحتی انجام دهید. با توجه به این قابلیت‌ها،LDAP  به یکی از ابزارهای اصلی و کارآمد برای مدیریت پایگاه داده‌های دایرکتوری تبدیل شده است.

انواع مدل های LDAP

LDAP از چند مدل تشکیل شده است که هر کدام نقش خاصی در نحوه کارکرد آن دارند.

اولین مدل، مدل اطلاعاتی است که تعیین می کند داده‌ها چگونه در دایرکتوری ذخیره شوند. این داده‌ها به‌صورت ورودی‌های مشخصی سازماندهی شده‌اند و هر ورودی شامل ویژگی‌هایی مانند نام یا آدرس است.

مدل دوم، مدل نام گذاری است که نشان می‌دهد هر داده چگونه نام گذاری شود. اطلاعات در یک ساختار درختی، به صورت سلسله مراتبی ذخیره می‌شوند و هر ورودی یک نام یکتا دارد که به شناسایی آن کمک می‌کند.

سومین مدل، مدل عملکردی است که عملیات قابل انجام روی داده‌ها را تعریف می‌کند. این عملیات شامل جستجو، اضافه کردن، حذف یا ویرایش اطلاعات در دایرکتوری است.

مدل آخر، مدل امنیتی است که وظیفه محافظت از داده‌ها را بر عهده دارد. این مدل با محدود کردن دسترسی کاربران غیرمجاز، امنیت اطلاعات دایرکتوری را تضمین می‌کند.

تمام این مدل‌ها با هم ترکیب شده و به LDAP کمک می‌کنند تا به‌صورت موثر اطلاعات را ذخیره، مدیریت و محافظت کند.

تفاوت بین LDAP و اکتیودایرکتوری

LDAP و Active Directory هر دو ابزارهایی برای مدیریت دایرکتوری‌ها هستند، اما تفاوت‌های مهمی دارند که استفاده از هرکدام را در شرایط خاص توجیه می‌کند.

LDAP یک پروتکل استاندارد است که برای دسترسی به دایرکتوری‌ها و مدیریت اطلاعات آنها استفاده می‌شود. این پروتکل مستقل از سیستم‌عامل طراحی شده که می‌توان از آن در محیط‌های مختلف مانند لینوکس، مک، ویندوز یا حتی سرویس‌های ابری استفاده کرد. انعطاف‌پذیری بالا و سازگاری با انواع سیستم‌ها از ویژگی‌های برجسته این پروتکل است.

اکتیو دایرکتوری یک سرویس دایرکتوری است که توسط مایکروسافت توسعه داده شده و برای مدیریت منابع شبکه‌های ویندوزی طراحی شده است. این سرویس به صورت اختصاصی بر روی سیستم‌عامل ویندوز سرور اجرا می‌شود و به طور خاص برای سازمان‌هایی مناسب است که زیرساخت‌های شبکه‌ای خود را بر پایه محصولات مایکروسافت بنا کرده‌اند.

اکتیو دایرکتوری از LDAP به عنوان یکی از پروتکل‌های اصلی خود استفاده می‌کند اما عملکرد آن محدود به این پروتکل نیست. اکتیو دایرکتوری به شدت بهKerberos  برای احراز هویت کاربران وابسته است. این یعنی اکتیودایرکتوری در کنار مدیریت دایرکتوری، ویژگی‌های پیشرفته‌تری برای احراز هویت و مدیریت دسترسی در شبکه‌های مبتنی بر ویندوز ارائه می‌دهد.

اگر بخواهیم ساده‌تر این تفاوت را توضیح دهیم، LDAP ابزاری عمومی و قابل استفاده در هر محیطی است که آزادی بیشتری برای انتخاب سیستم‌عامل و نرم‌افزارهای جانبی به شما می‌دهد. ولی اکتیو دایرکتوری ابزار جامعی است که اگر شبکه شما بر پایه ویندوز باشد، امکانات پیشرفته و یکپارچه تری ارائه می‌دهد.

فواید استفاده از پروتکل LDAP

پروتکل LDAP مزایای زیادی دارد که آن را به ابزاری کاربردی برای مدیریت اطلاعات شبکه تبدیل کرده است. یکی از مهم‌ترین مزایای آن مدیریت متمرکز اطلاعات است؛ یعنی سازمان‌ها می‌توانند تمام اطلاعات کاربران و منابع شبکه را در یک محل نگهداری و مدیریت کنند.

همچنین این پروتکل امنیت بالایی دارد، زیرا با استفاده از روش‌های پیشرفته احراز هویت، از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، انعطاف‌پذیری بالای این پروتکل باعث می‌شود که با انواع سیستم‌عامل‌ها و نرم‌افزارها سازگار باشد.

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم  LDAP، سرعت بالا در جستجو است. به دلیل ساختار سلسله‌مراتبی، پیدا کردن اطلاعات موردنظر بسیار سریع و کارآمد انجام می‌شود. این مزایا باعث شده LDAP به انتخابی عالی برای سازمان‌های بزرگ و پیچیده تبدیل شود.

نحوه راه اندازی پروتکل LDAP چگونه است؟

برای راه اندازی پروتکل  LDAP، ابتدا باید برنامه‌ریزی دقیقی انجام دهید.

اولین قدم، مشخص کردن منابعی است که در دایرکتوری ذخیره خواهند شد؛ مثل اطلاعات کاربران، گروه‌ها یا دستگاه‌ها. سپس، ساختار سلسله‌مراتبی دایرکتوری را طراحی کنید تا داده‌ها به‌صورت سازمان‌دهی‌شده در دسترس باشند. همچنین، باید سطح دسترسی کاربران و روش احراز هویت آنها را تعیین کنید. اگر کسب‌وکار شما کاربران دورکار دارد، نحوه ادغام آنها نیز باید در برنامه‌ریزی شما گنجانده شود. در نهایت، برنامه‌ریزی برای رشد آینده و مقیاس‌پذیری دایرکتوری ضروری است.

پس از برنامه‌ریزی، نرم‌افزار سرور LDAP مثل OpenLDAP را نصب کنید. بسته به نوع سرور، تنظیمات متفاوتی وجود دارد. مثلا اگر از OpenLDAP استفاده می‌کنید، باید نرم‌افزار را نصب و فایل‌های پیکربندی را ویرایش کنید. همچنین، برای امنیت بیشتر، رمزنگاری ارتباطات با استفاده از SSL یا TLS ضروری است.

بعد از نصب، باید اجزای اصلی مثل کاربران و گروه‌ها را در دایرکتوری تعریف کنید. هر قسمت باید ویژگی‌های خاص خود مثل نام، ایمیل یا رمز عبور را داشته باشد. سپس، سطح دسترسی و روش‌های احراز هویت را تنظیم کنید تا کاربران فقط به اطلاعات مجاز دسترسی داشته باشند. ابزارهایی مثل Kerberos یا SASL می‌توانند برای احراز هویت پیشرفته استفاده شوند.

قبل از استفاده عملی، باید سرور را تست کنید تا مطمئن شوید همه چیز درست کار می‌کند. ابزارهایی مثل ldapsearch برای بررسی تنظیمات و عملکرد سرور مفید هستند. در آخر هم، پس از راه اندازی، سرور باید به‌صورت دوره‌ای مانیتور شود و از اطلاعات دایرکتوری پشتیبان‌گیری انجام شود تا در مواقع اضطراری بتوان اطلاعات را بازیابی کرد.

اگر احساس می کنید در انتخاب سرور  کارکرده و دست دوم نیاز به راهنمایی و مشاوره دارید می توانید از طریق شماره تلفن ۰۲۱۹۱۰۰۸۴۱۳ با شرکت ماهان شبکه ایرانیان ارتباط بگیرید.

جمع بندی

پروتکل LDAP ابزاری استاندارد برای ذخیره، مدیریت و دسترسی به اطلاعات دایرکتوری‌ها است که با ساختار سلسله‌مراتبی خود جستجو و مدیریت داده‌ها را آسان می‌کند. این پروتکل انعطاف‌پذیری بالایی دارد و در محیط‌های مختلف قابل استفاده است، در حالی که اکتیو دایرکتوری ، سرویس دایرکتوری مایکروسافت با تمرکز بر شبکه‌های ویندوزی و قابلیت‌های پیشرفته احراز هویت طراحی شده است.LDAP  به عنوان پروتکل پایه در اکتیودایرکتوری استفاده می‌شود، اما اکتیو دایرکتوری امکانات بیشتری برای مدیریت متمرکز منابع شبکه ارائه می‌دهد. راه‌اندازی LDAP نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، نصب، پیکربندی امنیتی، تعریف اجزا و تست عملکرد دارد. این ابزارها، بسته به نوع زیرساخت و نیازهای سازمان، گزینه‌هایی قدرتمند برای مدیریت شبکه‌های کوچک و بزرگ هستند.