اینترنت اشیا یا همان  IoT، در واقع به مجموعه وسایلی گفته می شود که به کمک سنسورها و نرم‌افزارها به اینترنت وصل شده‌اند. آن ها می‌توانند بدون نیاز به دخالت مستقیم انسان با هم ارتباط برقرار کنند. این قابلیت روند زندگی ما را دگرگون کرده است؛ چرا که از خانه‌های هوشمند تا صنایع بزرگ، همه می‌توانند با اطلاعات دقیق و زمان واقعی مدیریت شوند. از همین رو اهمیت آن غیرقابل چشم پوشی است چون با هوشمند سازی و اتصال مستمر دستگاه‌ها، فرایندها سریع‌تر و بهتر پیش می روند. پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۵، شمار دستگاه‌های متصل به اینترنت به بیش از ۲۲ میلیارد برسد و این آمار نقش مهم  IoT را در آینده نزدیک نشان می دهد. علاوه بر ارتقای جنبه‌های مختلف زندگی روزمره، شرکت‌ها و کسب و کارها هم می توانند با استفاده از اینترنت اشیا، فرایندهای خود را برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بازدهی بهینه کنند.

اینترنت اشیا چیست؟

اینترنت اشیا در واقع به مجموعه ای از دستگاه‌های فیزیکی گفته می شود که به کمک سنسورها و فناوری‌های ارتباطی، به اینترنت وصل می‌گردند تا اطلاعات را جمع آوری، تبادل و تحلیل کنند. این ایده نخستین بار در سال ۱۹۹۹ توسط کوین اشتون در دانشگاi MIT  مطرح شد و مورد استقبال افراد زیادی قرار گرفت. تفاوت اصلی اینترنت اشیا با فناوری‌های مشابه در این است که حتی اشیاء بی جان هم می‌توانند هویت دیجیتال داشته باشند و بدون مداخله انسان اطلاعات را تولید و جا به جا نمایند.

این مفهوم از اوایل دهه ۱۹۸۰ زمانی که نمونه های اولیه مانند یخچال‌های هوشمند آزمایش می‌شدند، پایه‌گذاری شد و با پیشرفت مداوم فناوری های ارتباطی و حسگرها، اینترنت اشیا در دهه ۲۰۰۰ به‌طور گسترده تری شکل گرفت. امروزه از خانه‌های هوشمند گرفته تا انواع صنایع، اکثرا از قابلیت‌های IoT استفاده می کنند. این فناوری به یکی از مهم ترین جریان‌های تکنولوژی در قرن ۲۱ تبدیل شده است.

شرکت ماهان شبکه ایرانیان در زمینه تجهیزات سرور استوک فعالیت می کند. برای گرفتن مشاوره در زمینه خرید و  قیمت سرور استوک می توانید  از طریق شماره ۰۲۱۹۱۰۰۸۴۱۳ تماس حاصل فرمایید.

اجزای اصلی اینترنت اشیا

اجزای اصلی اینترنت اشیا از سنسورها، زیر ساخت شبکه، پلتفرم‌های پردازش داده و رابط های کاربری تشکیل شده اند. سنسورها در گام نخست، اطلاعات محیطی (مانند دما، رطوبت یا حرکت) را جمع آوری کرده و برای پردازش به دستگاه‌های دیگر ارسال می کنند. سپس زیرساخت شبکه با استفاده از وای فای یا بلوتوث ارتباط میان دستگاه ها را برقرار می سازد.

در گام بعد پلتفرم‌های پردازشی و تحلیلی که اغلب از نرم‌افزارهای ابری تشکیل شده‌اند، حجم زیادی از داده‌ها را پردازش کرده و تحلیل‌های مختلف روی آن انجام می‌دهند تا اطلاعات ارزشمندی به دست آید. در نهایت، رابط های کاربری مانند اپلیکیشن‌های موبایل یا وب سایت ها، نتایج پردازش شده را به شکلی ساده و قابل فهم به کاربران ارائه می‌دهند.

کاربردهای اینترنت اشیا

اینترنت اشیا کاربردهای زیادی در حوزه‌های مختلف دارد. برخی از این کاربردها عبارت اند از:

حوزه سلامت و پزشکی

اینترنت اشیا فرصت‌های جدیدی را برای نظارت بر وضعیت بیماران فراهم کرده است. تجهیزات پزشکی متصل می‌توانند با استفاده از سنسورها و ابزارهای ارتباطی، اطلاعات حیاتی مانند ضربان قلب، فشار خون یا سطح قند خون را به‌صورت آنی جمع آوری کرده و به پزشکان یا مراکز درمانی ارسال کنند. این قابلیت نه تنها به بیمار اجازه می‌دهد فرایند درمان را در خانه سپری کند؛ بلکه به کادر درمانی اجازه می‌دهد از راه دور وضعیت بیمار را کنترل کرده و در صورت بروز مشکل فورا رسیدگی کنند.

صنعت تولید و لجستیک

اینترنت اشیا کاربرد مفیدی در ردیابی و مدیریت کالاها دارد. با استفاده از سنسورهای GPS و فناوری  RFID، می‌توان موقعیت محموله‌ها و محصولات را در طول زنجیره تامین رصد کرد و اطلاعات دقیق مربوط به محل یا وضعیت آن‌ها را در هر لحظه به دست آورد. این کار، در فرایندهای توزیع از اتلاف وقت و هزینه پیشگیری می کند. همچنین با تحلیل داده‌های جمع آوری شده، کارخانه‌ها و شرکت‌های لجستیکی می‌توانند میزان تقاضا و موجودی انبار را به راحتی بررسی کنند.

صنعت حمل و نقل

سیستم های ترافیکی با دریافت اطلاعات لحظه ای از تعداد و سرعت خودروها، می‌توانند ترافیک را به بهترین شکل مدیریت کنند. همچنین امنیت جاده‌ها افزایش می‌یابد؛ چرا که به سرعت درباره حوادث یا شرایط خطرناک اطلاع رسانی می کنند. چنین رویکردی باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا و تجربه بهتر رفت و آمد افراد می شود.

حوزه کشاورزی

کشاورزی هوشمند یکی دیگر از کاربردهای مهم اینترنت اشیا است. با نصب سنسورها در خاک و آب، کشاورزان می‌توانند میزان رطوبت، دما و عناصر غذایی را در مزارع خود بسنجند. بر اساس این داده‌های دقیق، تصمیم بگیرند که چه زمانی و چقدر آبیاری یا کوددهی انجام دهند. این کار هم به تولید بیشتر محصولات کشاورزی منجر می‌شود و هم مصرف منابع حیاتی نظیر آب را کاهش می دهد. تجزیه و تحلیل داده‌های طولانی مدت به کشاورزان کمک می‌کند درباره کاشت محصولات یا زمان مناسب برای برداشت، تصمیم‌های آگاهانه ای بگیرند.

خانه هوشمند

یکی از جذاب ترین کاربردهای اینترنت اشیا استفاده از آن در خانه هاست که به هماهنگی دستگاه ها و لوازم خانگی می‌پردازد. برای مثال، کاربران می‌توانند سیستم گرمایشی و سرمایشی، روشنایی یا تجهیزات امنیتی خانه را از راه دور و به وسیله اپلیکیشن‌های مربوط کنترل کنند. این ویژگی، نه تنها رفاه و راحتی ساکنان را افزایش می‌دهد، بلکه باعث صرفه‌جویی در انرژی و کاهش هزینه‌ها نیز می‌شود. امکان نظارت بر خانه به‌صورت آنی و دریافت هشدار در صورت بروز مشکل، احساس امنیت بیشتری برای افراد فراهم می‌کند.

اینترنت اشیا و فواید آن

اینترنت اشیا امکانات و منافع زیادی را در اختیار کسب و کارها و زندگی روزمره افراد قرار می دهد. یکی از مزیت‌های برجسته آن، ایجاد کسب و کار نوین است؛ چراکه شرکت‌ها با استفاده از ابزارهای IoT می‌توانند خدمات کاملا جدیدی ارائه دهند که تا پیش از این امکان پذیر نبود. همچنین، این فناوری باعث بهبود تجربه کاربری می‌شود. به‌طور مثال مشتریان می‌توانند با کمک اپلیکیشن‌های موبایل محصولات یا تجهیزات خود را از راه دور کنترل کنند و همین امر رضایت آن‌ها را به شکل چشمگیری افزایش می دهد.

از سوی دیگر، اینترنت اشیا با خودکارسازی فرایندها به کسب‌وکارها کمک می‌کند هزینه‌ها پایین بیایند و بهره وری بالا برود؛ چرا که بسیاری از وظایف تکراری به صورت هوشمند انجام می‌شود. علاوه بر این، داده‌های جمع آوری شده از طریق سنسورها و دستگاه‌های متصل، به سازمان‌ها اجازه می دهد تصمیمات دقیق تری اتخاذ کنند.

چالش‌ها و موانع توسعه اینترنت اشیا

با این‌که اینترنت اشیا مزیت‌های فراوانی دارد ولی در مسیر توسعه آن چالش‌هایی هم به وجود می آید. یکی از مهم ترین چالش‌ها، پیچیدگی در پیاده سازی سیستم‌های IoT است؛ زیرا هماهنگ کردن دستگاه‌های جدید با زیرساخت‌های موجود می‌تواند زمان بر و پرهزینه باشد. همچنین نبود استانداردهای یکپارچه میان دستگاه‌های گوناگون، باعث مشکلات سازگاری می‌شود و پیشرفت را کند می‌کند.

در کنار این موارد، امنیت و حریم خصوصی داده ها هم از نگرانی‌های جدی کاربران به شمار می‌رود؛ چرا که دستگاه‌های متصل، در صورت ضعف در پروتکل‌های امنیتی، می‌توانند در معرض حملات سایبری قرار بگیرند. در نتیجه توسعه پروتکل‌های قوی تر و اتخاذ راهکارهای امنیتی مناسب، به ویژه برای حفاظت از اطلاعات افراد و سازمان‌ها، امر مهمی محسوب می شود.

 نکات امنیتی در اینترنت اشیا

امنیت یکی از مهم ترین بخش های اینترنت اشیا است که باید به آن توجه ویژه ای شود، زیرا دستگاه‌های متصل و داده‌های آن‌ها می‌توانند هدف حملات سایبری قرار بگیرند. یکی از روش‌های اصلی برای حفاظت از اطلاعات، رمزنگاری داده‌ها است. این فرایند داده‌های قابل فهم را به شکلی تبدیل می کند که تنها افراد یا دستگاه‌های مجاز بتوانند آن‌ها را بخوانند. به این ترتیب، حتی اگر داده‌ها در طول انتقال به دست افراد غیرمجاز بیفتد، قابل استفاده نخواهد بود .

علاوه بر رمزنگاری، احراز هویت دستگاه‌ها نیز اهمیت زیادی دارد. این کار ضمانت می کند که فقط دستگاه‌های معتبر و شناخته شده بتوانند به شبکه متصل شوند. این موضوع از ورود دستگاه‌های غیرمجاز یا مخرب جلوگیری می‌کند و امنیت شبکه را افزایش می‌دهد. همچنین سیاست‌های دسترسی باید به گونه‌ای تنظیم شوند که هر کاربر یا دستگاه فقط به اطلاعاتی که نیاز دارد دسترسی داشته باشد. این کار از دسترسی غیر ضروری به داده های حساس جلوگیری می‌کند و امنیت را تقویت می کند.

در کنار این موارد، مانیتورینگ و تشخیص نفوذ نیز نقش بسزایی در امنیت IoT دارد. با استفاده از این روش ها، فعالیت‌های شبکه به صورت مداوم بررسی می‌شوند تا هرگونه رفتار مشکوک یا غیرعادی شناسایی شود. این کار از حملات هکرها جلوگیری می‌کند و می تواند قبل از ایجاد آسیب جدی، اقدامات لازم را برای مقابله با تهدیدات انجام دهد.

آینده اینترنت اشیا

آینده اینترنت اشیا بسیار امیدوارکننده است و پیش بینی می‌شود که نقش آن در زندگی و کسب و کارها به‌طور چشمگیری افزایش یابد. یکی از جنبه های مهم پیشرفت اینترنت اشیا، ترکیب آن با هوش مصنوعی (AI) و اطلاعات کلان (Big Data) است. این ترکیب باعث می‌شود داده‌های جمع آوری شده از دستگاه های متصل، به شکل هوشمندانه‌تری تحلیل شوند و تصمیمات دقیق تر و سریع تری گرفته شود. برای مثال، سیستم‌های هوشمند می‌توانند با پردازش داده‌ها به صورت خودکار، مشکلات را پیش‌بینی کرده و راه‌حل‌هایی ارائه دهند که قبلا ممکن نبود.

از سوی دیگر، رشد سریع بازار اینترنت اشیا فرصت‌های بزرگی برای سرمایه گذاری و توسعه کسب و کارها ایجاد می‌کند. پیش‌بینی شده است که تا سال ۲۰۲۵، ارزش بازار جهانی اینترنت اشیا به بیش از ۱ تریلیون دلار برسد. این رشد نشان دهنده اهمیت و پتانسیل بالای این فناوری در آینده است و شرکت‌ها می توانند با سرمایه گذاری در این حوزه، از مزایای اقتصادی قابل توجهی بهره مند شوند.

جمع بندی

اینترنت اشیا بخش مهمی از تحولات دنیای مدرن محسوب می شود. چرا که علاوه بر ایجاد فرصت های نوآورانه و گشودن مسیرهای تازه برای کسب و کارها، با چالش‌هایی مانند امنیت و نیاز به استانداردسازی نیز رو به رو است. چشم‌انداز رشد و پیشرفت این فناوری نشان می‌دهد که اینترنت اشیا از پتانسیل بزرگی برای دگرگون ساختن سبک زندگی انسان برخوردار است. از همین رو ضروری است که در مسیر توسعه آن، نکات امنیتی به اندازه کافی مورد توجه قرار گیرد تا حداکثر استفاده را از مزایا و قابلیت های این فناوری بتوان برد.